تبادل لینک هوشمند بهره گيري از زبان حال در مرثيه سرايي با دو شرط بي اشكال ، و در واقع نوعي هنرمندي در ذكر مصيبت است :
شرط اول اين كه : مرثيه سرا ، توان تشخيص حال كسي را كه مي خواهد زبان حال او را بيان كند داشته باشد ، و اين توان در صورتي تحقق مي يابد كه سراينده زبان حال ، اطلاع كافي از هدف نهضت حسيني ، تاريخ عاشورا ، و خصوصيات روحيِ كسي كه حال او را مي خواهد بازگو نمايد داشته باشد .
شرط دوم اين كه : سخني را به امام حسين ( عليه السلام ) و اهل بيت او نسبت ندهد ، بلكه تصريح كند آن چه مي گويم تشخيص من است .
متأسفانه بدون در نظر گرفتن دو شرط ياد شده ، بسياري از مرثيه سرايان مطالبي را خصوصاً به صورت شعر به امام و اهل بيت آن بزرگوار نسبت مي دهند كه واقعيت ندارد . به نظر مي رسد سوء استفاده از زبان حال در مرثيه سرايي يكي از عوامل راه يافتن دروغ به مقتل هاي مكتوب باشد .
از باب نمونه شعر معروف منسوب به امام حسين ( عليه السلام ) :
إن كانَ دينُ مُحَمَّد لَم يَستَقِم * * * إلاّ بِقَتلي يا سُيوفُ خُذيني
اين شعر البته از نظر مضمون ايرادي ندارد ولي انتساب آن به امام دروغ است ، اين سخن بخشي از قصيده اي است از يكي از شعراي عرب به نام شيخ محسن الهويزي ، كه در رثاء امام حسين ( عليه السلام ) ضمن اين ابيات آمده :
أعطَيتُ رَبِّيَ مَوثِقاً لا يَنتَهي * * * إلاّ بِقَتلي فَاصعَدي وذَريني
إن كانَ دينُ مُحَمَّد لَم يَستَقِم * * * إلاّ بِقَتلي يا سُيوفُ خُذيني
هذا دَمي فَلتُروَ صادِيَةُ الظُّبا * * * مِنهُ وهذا لِلرِّماحِ وَتيني (89)
با پروردگارم عهدي بسته ام كه انجام نمي شود
جز با كشته شدنم ، پس مرا بالا ببر و بيفكن
اگر دين محمد استوار نماند
جز به كشته شدن من ، اي شمشيرها مرا برگيريد
اين خون من است ، پس شمشيرهايي تشنه از آن سيراب شوند
و اين رگ گردنم آماده براي نيزه هاست .
بديهي است كه شاعر ، اين ابيات را به عنوان زبان حال امام گفته ، ليكن به تدريج به عنوان سخن امام رواج يافته است .
همچنين ، جمله مشهور منسوب به آن حضرت :
إنَّ الحَياةَ عَقيدَةٌ و جِهادٌ
همانا زندگي عقيده و جهاد است .
اين جمله مصرعي از سروده شاعر متأخر احمد شوقي است و تمام بيت چنين است :
قِف دونَ رَأيِكَ فِي الحَياةِ مُجاهِداً * * * إنَّ الحَياةَ عَقيدَةٌ وجِهادُ (90)
در راه باورت ايستادگي و مجاهدت كن
كه زندگي ، باور و مجاهدت است
گفتني است كه اين بيت شعار روزنامه « الجهاد » در مصر بوده است . (91)
----------------------------
89 . معالي السبطين ، محمّد مهدي مازندراني ( م 1344 ق ) ، تبريز : مكتبة القرشي ، 1356 ق .
90 . مفتاح الجنان في الأدعية والأعمال ، مجهول المؤلّف .
91 . مقاتل الطالبيّين ، علي بن الحسين الأصبهاني ( أبوالفرج ) ( م 356 ق ) ، تحقيق : السيّد أحمد صقر ، قم : منشورات الشريف الرضي ، 1405 ق ، اوّل .
فرهنگ نامه مرثیه سرایی و عزاداری سید الشهداء ( ع )
محمّد محمّدی ری شهری
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: ، ،
برچسب‌ها: